Du học Điều dưỡng ở Phần Lan: học nghề hay đại học?

Điều dưỡng luôn là nghề có nhu cầu lao động cao ở các nước phát triển, trong đó có Phần Lan. Do tình hình dân số già, từ nay đến năm 2030, ước tính Phần Lan sẽ cần 200,000 nhân sự trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và chăm sóc xã hội; trong số đó, ít nhất 10% được dự báo sẽ đến các nước khác [1]. Điều này mang đến nhiều cơ hội cho sinh viên / người lao động quốc tế có nhu cầu làm việc và sinh sống lâu dài tại đất nước này.

Điều kiện để hành nghề điều dưỡng tại Phần Lan

Để hành nghề điều dưỡng tại Phần Lan, bạn phải sở hữu một trong các loại bằng cấp: Assistant Nurse (Trợ lý Điều dưỡng), Practical Nurse (Điều dưỡng Thực hành), hoặc Registered Nurse (Điều dưỡng Chuyên nghiệp).

Người có các bằng cấp này có thể xin được cấp phép hành nghề, và khi đó sẽ có tên trên Cơ sở dữ liệu Valvira (quản lý bởi Bộ Xã hội và Y tế) [2]. Đây là một trang dữ liệu dành cho công chúng. Người dân có thể lên trang này để kiểm tra bằng cấp và phạm vi hành nghề của các cá nhân, chuyên gia trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe.

Để hành nghề, bạn phải học xong chương trình chuyên môn, tại một trường nghề hay một trường đại học.

Các chương trình đào tạo điều dưỡng tại Phần Lan

Assistant Nurse. Sinh viên học trợ lý điều dưỡng tại một trường cao đẳng Nghề ở Phần Lan. Số tín chỉ của Assistant Nurse bằng 2/5 đến 3/5 của Practical Nurse. Thời gian học khoảng 1 năm.

Practical Nurse. Sinh viên Điều dưỡng Thực hành học tại một trường cao đẳng Nghề ở Phần Lan. Sinh viên được cấp một bằng cấp trọn vẹn (full degree): Vocational Degree / Qualification. Trong quá trình học, sau năm học đầu tiên, một số sinh viên học lực khá có thể làm việc với vai trò Assistant Nurse. Sinh viên vừa làm Assistant Nurse vừa học số tín chỉ còn lại để có thể lấy bằng Practical Nurse. Thời gian học từ 2-3 năm, 180 tín chỉ. 

Registered Nurse. Sinh viên học Điều dưỡng chuyên nghiệp tại một trường Đại học khoa học ứng dụng. Sinh viên được cấp một bằng cấp trọn vẹn (full degree): Bachelor’s Degree of Health Care. Thời gian học khoảng 3.5 năm, 210 tín chỉ.

Assistant Nurse

Practical Nurse

Registered Nurse

Học tại

Cao đẳng nghề

Cao đẳng nghề

Đại học

Thời gian học

~1 năm

2-3 năm

3.5 năm

Bằng cấp

[Lấy tín chỉ]

Vocational Qualification in Social & Health Care

Bachelor's Degree of Health Care

Tín chỉ

2/5-3/5 của Practical Nurse

180

210

Bạn phù hợp với chương trình nào?

Nếu chưa tìm hiểu nhiều về đào tạo điều dưỡng ở Phần Lan, bạn có thể bối rối về hướng học, về lựa chọn chương trình. Đặc biệt, bạn không biết giữa hướng nghềhướng đại học thì cái nào tốt hơn.

… Nhìn chung, thật khó nói hướng nào là tốt hơn. Tốt nhất chúng ta nên thay thế bằng khái niệm “phù hợp“. Khi đó, câu hỏi nên là: Hoàn cảnh, năng lực, nguyện vọng của mình sẽ phù hợp với phương án nào hơn?“. Để xác định chương trình, cấp học nào là phù hợp với bạn, bạn nên cân nhắc 3 tiêu chí sau:

Năng lực của bạn.

Nói chung, yêu cầu đầu vào của chương trình đại học cao hơn các chương trình nghề. Với chương trình đại học bạn phải có kỹ năng học thuật thật tốt, tiếng Anh ở mức rất tốt (tương đương IELTS 6.0 trở lên và thường sẽ cần cao hơn trên thực tế bởi tỷ lệ cạnh tranh suất học). Hiện nay tỷ lệ cạnh tranh giữa các sinh viên quốc tế cho ngành Registered Nurse rất cao, có thể là 1/100 cho đến 1/1000. Registered Nurse cạnh tranh khốc liệt hơn nhiều ngành khác, do số lượng suất học ít hơn các ngành khác.

Hướng học nghề Practical Nurse cũng có yêu cầu cao mặc dù dễ thở hơn một chút so với hệ cử nhân. Ví dụ 1 chương trình Practical Nurse học bằng tiếng Anh sẽ đòi hỏi khả năng tiếng Anh tương đương IELTS 5.5 trở lên và cũng phải có khả năng học thuật tương ứng. Điểm thuận lợi là tỷ lệ cạnh tranh thường ở mức vừa phải, dàn trải, tùy chương trình. Về suất học, sẽ tùy loại chương trình mà cạnh tranh suất học nhiều hay ít. 

Vấn đề cạnh tranh còn thể hiện ở phần bên dưới: Yêu cầu tuyển sinh.

Tuổi, công việc, gia đình của bạn.

Yếu tố cân nhắc tiếp theo là tuổi và hoàn cảnh gia đình của sinh viên. Đối với sinh viên trẻ (tầm 18-22 tuổi), có khả năng tiếng Anh tốt, còn nhớ bài thi toán/logic và có khả năng “compete” cao có thể phù hợp với chương trình Cử nhân Điều dưỡng. Mặt khác, nếu bạn là người trưởng thành/lớn tuổi, không còn sự “chắc ăn” về kỹ năng học thuật (nhưng trước đây bạn là người có học lực tốt), thì lựa chọn hướng học nghề sẽ an toàn hơn một chút.

Có gia đình, đang bận rộn với công việc và con cái cũng là yếu tố ảnh hưởng đến thời gian và sự đầu tư của bạn cho việc ôn luyện chuẩn bị cho kỳ thi đầu vào. Ngay cả đối với chương trình nghề, nếu bạn theo chương trình học trước tiếng Phần Lan từ Việt Nam (để đủ điều kiện vào học chương trình học 100% bằng tiếng Phần), thì yếu tố gia đình, con cái, công việc hiện tại sẽ ảnh hưởng đến khả năng tập trung, sự đầu tư cho ngôn ngữ mới.

Phần lớn sinh viên trưởng thành ít tin vào những thực tế này, cho đến khi bị rớt kỳ thi đầu vào chương trình Cử nhân.

Tính thực dụng của bạn.

Nếu bạn quan tâm đến bằng cấp học thuật thì nên cân nhắc học Cử nhân nếu đủ khả năng. Chương trình học sẽ dài hơn, chuyên sâu hơn, và phạm vi trách nhiệm hành nghề sẽ rộng hơn sau này. Nhưng nếu bạn thực dụng hơn, muốn học nhanh, đi làm sớm, thích thực hành, muốn “đi thẳng vào nghề” ngay từ sớm, thì chọn hướng học nghề sẽ đúng hơn. Học nghề sẽ phù hợp với người quan tâm đến “một tấm vé” để đi và một công việc thực tế khi học xong. Thực tế, khi ra nước ngoài, người Việt có xác suất thành công với một công việc mang tính “nghề/vocational” nhiều hơn.

Ngoài ra, việc đào tạo tiếng Phần Lan ở đại học và cao đẳng nghề cũng khác nhau. Ở đại học bạn sẽ ung dung hơn, việc học tiếng Phần sẽ có cảm giác giống như “đi học ngoại ngữ 2”. Ngược lại, các chương trình nghề bạn sẽ bị thúc để học “tiếng Phần thực chiến” càng nhanh càng tốt để có thể sử dụng trong lúc đi học/ đi thực hành và có thể hòa nhập vào môi trường công việc sớm. Ở đại học bạn có thời gian học tiếng Phần nhiều hơn, ở trường nghề bạn va chạm thực tế với tiếng Phần nhiều hơn.


NGHỀ

"Practical Nurse"

ĐẠI HỌC

"Registered Nurse"

Năng lực

  • Có kỹ năng học thuật tốt.
  • Tiếng Anh ở mức khá tốt, tối thiểu tương đương IELTS 5.5.
  • Tỷ lệ cạnh tranh tùy loại chương trình.
  • Có kỹ năng học thuật rất tốt
  • Có tiếng Anh tốt, rất tốt (tối thiểu IELTS 6.0)
  • Tỷ lệ cạnh tranh cao, suất học ít

Tuổi & Gia đình

  • Người trưởng thành, lớn tuổi, muốn an toàn
  • Ít có thời gian ôn luyện
  • Sinh viên trẻ, có khả năng thi cử
  • Có nhiều thời gian ôn luyện

Tính thực dụng

  • Yêu thích thực tế, thực hành. Thích học nhanh, đi làm sớm
  • Thích học kiểu "thực chiến"
  • Quan tâm đến bằng cấp học thuật, muốn học chuyên sâu
  • Có nhiều thời gian học ngôn ngữ

Tính thực dụng còn thể hiện ở lộ trình mong muốn của bạn.

Lộ trình học - đi làm - học tiếp

Điều cần chú ý về giáo dục Phần Lan, đó là bạn không nhất thiết phải đi vào con đường khó nhất. Người Phần Lan khá cởi mở với lộ trình “đi từng bước”, “học từ từ”. Theo cách này, bạn sẽ khởi động với chương trình học nghề, sau đó đi làm một thời gian, rồi có thể học tiếp để lấy bằng Điều dưỡng cử nhân nếu có nhu cầu.

Ưu thế của lộ trình này là: cạnh tranh vừa + học nhanh + đi làm sớm + đầu tư vừa phải.

Ngoài ra một lợi thế khác của phương án này: nó là một “phép thử” để xem mình có phù hợp với nghề hay không. Chú ý rằng không phải bất kỳ ai cũng có thể làm nghề điều dưỡng hay gắn bó với nghề này. Việc chia nhỏ giai đoạn sẽ giúp chúng ta chia nhỏ rủi ro. Biết đâu chừng, sau Practical Nurse, bạn phát hiện rằng mình không nên theo đuổi nghề này; và như vậy vẫn tốt hơn trường hợp tốn quá nhiều thời gian và nguồn lực để thi cử và học hành ở bậc Đại học.

 

Yêu cầu tuyển sinh đầu vào

Yêu cầu đầu vào tùy thuộc vào từng loại chương trình.

 

Đại học:

Có gần 15 trường Đại học khoa học ứng dụng tại Phần Lan có đào tạo Đại học liên quan đến sức khỏe, dịch vụ xã hội, cụ thể là Điều dưỡng. Sinh viên đủ chuẩn có thể apply tại Studyinfo.fi, sau đó được gọi đi thi written exam và được gọi đi thi oral exam khi đủ điểm của bài written exam. Kỳ tuyển sinh chính: apply vào Tháng 1, thi vào Tháng 1+2, và đi học vào Tháng 8 hằng năm. Giống như thi tốt nghiệp / thi đại học chung của Việt Nam.

Hiện có 3 loại chương trình Cử nhân Điều dưỡng, chia ra theo ngôn ngữ dùng trong đào tạo:

  • Hoàn toàn bằng tiếng Phần Lan / Thụy điển.
  • Học bằng tiếng Anh & tiếng Phần Lan: Yêu cầu tiếng Anh tốt, rất tốt (IELTS 6.0 tối thiểu), tiếng Phần cơ bản.
  • Học hoàn toàn bằng tiếng Anh: Yêu cầu tiếng Anh tốt (IELTS 6.0 tối thiểu), không yêu cầu tiếng Phần Lan đầu vào.

 

Nghề: nhóm 1

Đây là nhóm chương trình cho người đang có mặt ở Phần Lan, không đóng học phí, cạnh tranh đầu vào đặc biệt cao tại các thành phố lớn, thấp hơn ở các tỉnh lẻ, vùng xa. Phần lớn các trường cao đẳng nghề tại Phần Lan đều có chương trình dạng này. Họ nhận sinh viên học Điều dưỡng với các điều kiện sau: 

  • Đang có mặt ở Phần Lan vì lý do nào đó và có tình trạng cư trú hợp pháp tại Phần Lan;
  • Có trình độ văn hóa tương đương trung học cơ sở của VN;
  • Có tiếng Phần Lan tương đương B1.2;
  • Đậu kỳ kiểm tra đầu vào do trường tổ chức.

 

Nghề: nhóm 2

Nhóm chương trình học trước tiếng Phần Lan để đủ trình độ, sau đó qua Phần Lan học nghề. Cạnh tranh ít do các trường này thường ở các thành phố nhỏ và tỷ lệ sinh viên quốc tế đạt được trình độ tiếng Phần để đi học là không cao. Khi đến Phần Lan, sinh viên có khả năng học mà không phải đóng học phí.

Tiêu chí như sau:

  • Sinh viên quốc tế học trước tiếng Phần Lan ở nước mình (đóng phí để học với bên thứ ba);
  • Sau khi đủ trình độ tiếng Phần, có thể ứng tuyển vào chương trình nghề với trường.

 

Nghề: nhóm 3

Nhóm thuộc lộ trình Commissioned Training Leading to Official VET Qualification [3] của Phần Lan, thông qua các đối tác đại diện tuyển sinh trọn gói. Đây là các chương trình đóng học phí cho sinh viên ngoài khối EU/EEA, nằm trong chính sách Education Export của Bộ Giáo dục & Văn hóa của Phần Lan. Cạnh tranh thấp. Yêu cầu đầu vào của Điều dưỡng cũng tùy chương trình, có một số điểm chung sau:

  • Yêu cầu Tiếng Anh học thuật đầu vào ở mức khá tốt (tương đương IELTS 5.5 tối thiểu), đa phần không cần chứng chỉ ngoại ngữ (trường Nghề sẽ tổ chức kiểm tra đầu vào);
  • Khả năng về học thuật;
  • Tố chất, sức khỏe phù hợp;
  • Kinh nghiệm liên quan: Có (nếu là chương trình Top-up) hoặc Không (nếu là chương trình trọn vẹn – học từ đầu);
  • Khi đến Phần Lan: khởi động việc học bằng tiếng Anh, được đào tạo thêm tiếng Phần Lan.
 
 
Học phí, miễn phí?

Một yếu tố thường được sinh viên so sánh là học phí.

Nói chung, nếu bạn chọn một chương trình có đóng học phí, thì học phí (hàng năm) giữa một chương trình nghề và một chương trình đại học không quá chênh lệch.

Nếu bạn quan tâm đến một chương trình miễn học phí thì đây không phải là phạm vi trao đổi của bài viết này. Bạn có thể tham khảo 2 bài viết sau:

 

Tham khảo:

1. Theo Yle, tháng 11/2022.

2. Valvira. https://valvira.fi/en/frontpage 

3. Finnish National Agency for Education. https://www.oph.fi/en

error: Content is protected !!