Ngày 19/10 vừa qua, lần đầu tiên sau một năm thực hiện chương trình Nghề Phần Lan, RAB tổ chức Webinar về Người đi kèm. Giờ đây, chúng tôi đã có những chất liệu chuẩn xác để có thể bắt đầu chia sẻ. Nếu người đi chính có nhiệm vụ “mang cả nhà” đến Phần Lan, người đi kèm, trong đa số các trường hợp, chính là người “giữ lửa” và tiếp lửa” cho con đường này. Họ đã có 8-12 tháng vừa qua như thế nào, những cơ quan nào đã đồng hành cùng họ? Hãy cùng tìm hiểu với RAB Pride!
Những chuẩn bị ban đầu
• Vị trí số 1 trong danh sách cần sự chuẩn bị là Tài chính mạnh. Công thức tham khảo: nếu thực lực tài chính của gia đình có thể “cover” cho cả lần chứng minh tài chính tiếp theo thì bạn đang ở vùng an toàn.
• Tâm lý vững vàng cho cả gia đình: chênh lệch thời gian, khác biệt về thời tiết, khẩu vị, văn hoá, ngôn ngữ, kể cả nhớ nhà.
• Có anh chị vài tuần thì cuộc sống đã có thể ổn định, nhưng một số anh chị gần một năm mới có thể có được cảm giác an cư. Bởi vì, ổn định là khi anh chị đã có nơi ở, gửi được con đến trường, mua sắm cơ bản trong cho căn hộ. Nhưng ngược lại, có anh chị chỉ cảm thấy ổn định khi có những bước tiến rõ ràng hơn: gia đình có thu nhập. Vì vậy, tài chính ban đầu rất quan trọng để rút ngắn khoảng thời gian áp lực ban đầu.
Hai cơ quan quan trọng của Phần Lan mà người vợ/chồng đi kèm cần biết: TE và KELA
TE là gì? TE hoạt động như thế nào?
𝐓𝐄 (𝐓𝐲𝐨̈- 𝐣𝐚 𝐞𝐥𝐢𝐧𝐤𝐞𝐢𝐧𝐨𝐭𝐨𝐢𝐦𝐢𝐬𝐭𝐨 – 𝐄𝐦𝐩𝐥𝐨𝐲𝐦𝐞𝐧𝐭 𝐚𝐧𝐝 𝐄𝐜𝐨𝐧𝐨𝐦𝐢𝐜 𝐃𝐞𝐯𝐞𝐥𝐨𝐩𝐦𝐞𝐧𝐭 𝐎𝐟𝐟𝐢𝐜𝐞): văn phòng này chuyên hỗ trợ việc làm cho người quốc tế bằng cách cung cấp các lộ trình phát triển ngôn ngữ tiếng Phần Lan và tư vấn hướng nghiệp cho người đi kèm chưa có việc làm. Dịch vụ của TE là miễn phí, bao gồm các gói học Ngôn ngữ tiếng Phần Lan.
Mục tiêu lớn nhất của TE là: biến người được hội nhập trở thành “Taxpayer”.
Để bắt đầu, TE kiểm tra kỹ năng của người đi kèm, xem xét background, xem xét hoàn cảnh gia đình để thiết kế TE Package phù hợp. TE cung cấp một người làm nhiệm vụ “TE Coach” cho mỗi sinh viên. Người Coach này theo dõi quá trình hội nhập của sinh viên và làm việc “kề vai” bên sinh viên trong quá trình hội nhập.
Quá trình Hội nhập thông qua TE là một quá trình nghiêm túc, với sự đầu tư lớn của chính phủ Phần Lan; ngược lại đòi hỏi sự cam kết của người tham dự. Trong đa số trường hợp, cam kết quan trọng nhất của người tham gia TE là Học tiếng Phần Lan.
Lời khuyên: Người đi kèm, nếu chưa có các cơ hội việc làm rõ ràng trước khi đến Phần Lan, hãy tham gia vào TE.
Sẽ có thêm mô tả chi tiết về việc học tiếng Phần Lan qua TE ở phần sau.
KELA là gì? KELA áp dụng cho đối tượng nào?
𝐊𝐄𝐋𝐀 là cơ quan an sinh xã hội của Phần Lan, nơi quản lý các phúc lợi xã hội, lương hưu, trợ cấp thất nghiệp, lợi ích cho con nhỏ, BHYT. Đối tượng được quyền dùng quyền lợi của KELA là người nhập cư hợp pháp đến Phần Lan. Tất cả người đi kèm hiện tại đều được quyền nộp đơn nhận hỗ trợ.
Có vài điều cần nhớ:
• Nộp đơn để xét và được nhận trợ cấp là một chọn lựa, không phải bắt buộc, cũng không phải tự nhiên được cấp trợ cấp.
• Có nhiều loại trợ cấp: trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp đi lại, trợ cấp cho mẹ đơn thân, trợ cấp cho trẻ em, trợ cấp nhà ở…
• RP type A và type B có sự khác biệt ở phần trợ cấp thất nghiệp, các phần trợ cấp còn lại chưa thấy sự phân biệt. Trên thực tế, khi xét và approve trợ cấp, nhiều yếu tố khác nhau về hoàn cảnh của người apply và gia đình của họ cùng được xem xét. Không áp dụng một cách đơn giản theo công thức: RP type nào được được Kela, RP type nào không được Kela; hay RP type nào được loại trợ cấp gì.
• Một phần quan trọng của KELA là BHYT của chính phủ Phần Lan. Cho đến hiện tại, sinh viên và người đi kèm của chương trình đều có thể apply và được cấp thẻ KELA cho việc khám chữa bệnh thông thường.
Cần lưu ý:
- Hoàn cảnh của gia đình nhất định phải phù hợp với loại trợ cấp mà mình đang apply, tránh trường hợp cung cấp thông tin sai. Trong quá trình nhận trợ cấp/hỗ trợ của chính phủ, nếu hoàn cảnh của gia đình có sự thay đổi, người nhận hỗ trợ cần thông báo với KELA để được cập nhật tính phù hợp của các loại trợ cấp mình đang nhận.
- Phần Lan có chính sách “truy lĩnh”, ví dụ: chúng ta đến Phần Lan vào tháng 1, nhưng bắt đầu apply và được approve trợ cấp cho con trẻ từ tháng 5, thì chúng ta vẫn có thể được “truy lĩnh” lại phần trợ cấp từ tháng 1 đến tháng 5. Và ngược lại, cũng có chính sách “truy thu” trong một số trường hợp nếu hoàn cảnh/điều kiện của chúng ta đã thay đổi nhưng chưa thông báo hay cập nhật kịp thời với KELA. Vì vậy, phải lưu ý về sự minh bạch và tính phù hợp.
Cần nhớ:
• 𝐓𝐄: là con đường chính thức để người đi kèm hội nhập vào xã hội Phần Lan. Keyword của TE: Nghiêm túc.
• 𝐊𝐄𝐋𝐀: Có nhiều loại trợ cấp. Chúng ta hãy xin xét KELA và nhận đúng loại trợ cấp mà gia đình chúng ta đang cần. Keyword của KELA: Đúng.
Chi tiết thêm về việc học tiếng Phần & Lớp tiếng Phần hội nhập từ TE
Phần Lan rất khuyến khích học ngôn ngữ và tạo nhiều điều kiện để tất cả đều được học tiếng Phần. Nếu chọn học tiếng Phần Lan thông qua TE:
- Lớp tiếng Phần kéo dài trong vòng 9 tháng, 5 tiếng/ngày (9am-2pm).
- Miễn phí.
- Lớp học TE có thể được tổ chức thông qua hình thức Offline, hoặc Online. Các khóa Offline thường được tổ chức tại trường Nghề. Khóa Online được tổ chức cho học viên từ nhiều thành phố tại Phần Lan tham gia học. Cho dù hình thức nào: đây là một lớp học nghiêm túc. Sinh viên có sự cam kết về vắng mặt, làm bài tập, thi cử…
- Người học được đào tạo bài bản tất cả các kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết. Yêu cầu đầu ra: Chứng chỉ ngôn ngữ B1.1 hoặc ít nhất A2.2, nếu thấp hơn người học phải học lại để đủ tiêu chuẩn đầu ra.
- Có thể nói lớp tiếng Phần của TE chuyên dành cho người nhập cư là lớp tiếng Phần hiệu quả nhất trong tất cả các hình thức học tiếng Phần tại Phần Lan.
- Trong đa số trường hợp, người đi kèm, nếu học nghiêm túc lớp TE, sẽ cải thiện tiếng Phần sớm hơn người đi chính.
- Sau quá trình học tiếng, người đi kèm sẽ được TE Coach tư vấn dựa trên khả năng tiếng Phần hiện tại, bằng cấp đã có từ Việt Nam để có tham gia và quá trình tìm việc làm, trong đó có yêu cầu về đi Practical Trainings (tương tự như sinh viên học Nghề: thực tập không lương); hay học tiếp để bổ sung kiến thức và để hợp thức hóa bằng cấp; hoặc người đi kèm có thể thay đổi nghề nghiệp bằng cách tham dự vào một chương trình Nghề giảng dạy bằng Tiếng Phần Lan. Trong trường hợp này, ngoài việc được học Nghề bằng tiếng Phần Lan miễn học phí theo dạng “Vocational for Immigrants” (khác với Vocational for Internationals như người đi học chính). Khi đó, việc “trở thành sinh viên” cũng giúp người đi kèm giảm một số chi phí như là vé phương tiện công cộng đi lại, nhà ở sinh viên,…
Quá trình nhập học cho con trẻ
• RAB thông báo trước với Thành phố số lượng đứa trẻ sẽ đến, trong khoảng thời gian nào.
• Sau khi có địa chỉ nhà, chúng ta sẽ apply trường cho các bé, từ khi còn ở Việt Nam.
• Quá trình chờ cho con được sắp xếp đi học là 1 tuần đến 2 tháng.
• Trong đa số trường hợp, trường tốt nhất là “trường gần nhà” nhất. Các trường dạy bằng tiếng Phần Lan có cùng một tiêu chuẩn / quy chuẩn / chất lượng giảng dạy.
• Con trẻ tự mình đi phương tiện công cộng đến trường hoặc là tự mình đi bộ từ nhà đến trường.
• Sau khi đến Phần Lan, Giáo viên hẹn gặp phụ huynh trước khi con đi học để trao đổi về thời gian, địa điểm, quần áo, tập sách.
• Sau một vài tháng, khi đã “đủ hiểu” một đứa trẻ, trường sẽ có thông báo họp phụ huynh và có chia sẻ 1:1 về việc hỗ trợ cho con làm quen với chương trình, tiếp cận tiếng Phần được nhanh nhất… Thông dịch viên nói tiếng Việt sẽ được sắp xếp để tham dự (trực tiếp hoặc qua phone) trong buổi họp phụ huynh.
• Đối với người Phần, giữ gìn Tiếng mẹ đẻ rất quan trọng. Quan điểm của giáo dục Phần Lan khi bàn về ngôn ngữ cho con trẻ: “Việc của chúng tôi là dạy tiếng Phần Lan cho con của bạn, còn việc của bạn là giữ gìn tiếng Việt cho các con”.
• Đối với sinh viên có con nhỏ, học mẫu giáo và học ngoại khóa có thể phát sinh chi phí, tuy nhiên, như đã mô tả trong phần trợ cấp, học phí có thể được miễn cho các hoạt động này nếu sinh viên có hoàn cảnh phù hợp (không có thu nhập/thu nhập thấp hơn mức mà chính phủ quy định).
RAB xin chân thành cảm ơn các Anh/Chị khách mời sau đây đã dành thời gian để chia sẻ những thông tin vô cùng thực tế và hữu ích dành cho các gia đình Việt sắp sang:
-Mr. Chung, spouse nhóm TAKK 1
-Ms. Nhi, spouse nhóm TAKK 2
-Ms. Nhàn, nhóm TAKK 3
Bài khác
